Nielegalna okupacja izraelska: implikacje w ramach zintegrowanych ram prawnych

W przededniu  50. rocznicy okupacji palestyńskich terytoriów, Izrael zwiększył tempo budowy osiedli do niespotykanego wcześniej poziomu. Społeczność międzynarodowa zachowuje milczenie wobec działań izraelskich, które uderzają w terytorialne podstawy dla wprowadzenia w życie koncepcji dwóch państw.

Choć w dużej mierze jest to problem polityczny, nowy raport ECFR wskazuje, że jest to także problem natury prawnej. Zbyt długo wiele rządów opierało swoje działania wyłącznie na przepisach prawa międzynarodowego dotyczącego okupacji, które zezwalają na użycie siły i ograniczanie praw lokalnej populacji, gdy istnieją ku temu powody natury wojskowej. Tego rodzaju ramy prawne uniemożliwiają rozliczenie Izraela z jego działań, ponieważ opierają się na założeniu, że okupacja jest tymczasowa, a Izrael zamierza przekazać kontrolę nad tymi terytoriami prawomocnemu palestyńskiemu suwerenowi.

Jednakże Izrael nie ma takiego zamiaru. Raport ECFR pt. „Nielegalna okupacja izraelska: implikacje w ramach zintegrowanych ram prawnych” stwierdza, że izraelska obecność na terytoriach palestyńskich nie jest okupacją uzasadnioną koniecznością wojskową, a aneksją. W jasny sposób wynika to z decyzji o przesiedleniu własnej ludności cywilnej (co często wiąże się z przymusowymi przesiedleniami Palestyńczyków) i rozciągnięciu izraelskiej jurysdykcji cywilnej na terytoria palestyńskie. Biorąc pod uwagę cele izraelskiej okupacji jej dalsza obecność na terytoriach palestyńskich jest niezgodna z prawem.

Rozwiązanie spawy wymaga rzetelnej egzekucji wynikającej ze zintegrowanych ram prawa międzynarodowego, obejmującego przepisy prawa międzynarodowego dotyczącego użycia siły i samostanowienia narodów. Przyjmując tego rodzaju ramy prawne, następujące izraelskie praktyki są bez wątpienia nielegalne:

• Użycie siły do zajęcia terytoriów palestyńskich (użycie siły do zachowania kontroli nad terytorium)
• Ustanowienie systemu dyskryminacji rasowej na okupowanych terytoriach poprzez niezgodne z prawem przesiedlenie ludności cywilnej (objęcie Palestyńczyków i osadników izraelskich jurysdykcją sądów, odpowiednio, wojskowych i cywilnych)
• Prawo narodu palestyńskiego do samostanowienia i uzyskania niepodległości na swoim terytorium, uznane przez społeczność międzynarodową, zostało rażące naruszone z powodu prób przekształcenia statusu tego terytorium i jego demografii (na przykład poprzez zmniejszenie liczby ludności palestyńskiej na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy o co najmniej 600 000 osób)

Ma to znaczące konsekwencje dla państw trzecich i międzynarodowych graczy, którzy są zobowiązani do zapobieżenia działaniom niezgodnym z prawem. Minimalnym wymogiem według prawa międzynarodowego jest odmowa uznania takich działań (a także praw i korzyści z nich wynikających) za legalne w kontekście kontaktów z Izraelem.

Ten obowiązek jest bardzo istotny w przypadku UE i jej państw członkowskich, które utrzymują z Izraelem intensywne stosunki międzypaństwowe i prywatne, a których porządek prawny opiera się na poszanowaniu prawa międzynarodowego.

Chociaż Europa przyjęła zdecydowane stanowisko w świetle prawa Karty Narodów Zjednoczonych dotyczące charakteru prawnego i konsekwencji aneksji Krymu przez Rosję w 2014 r., to nie wypełniła jeszcze zobowiązań w odniesieniu do nielegalnych aktów Izraela. Nie trzymając się tych zobowiązań Unia Europejska i jej państwa członkowskie faktycznie zezwalają na relacje z Izraelem podważające nienaruszalność ich wewnętrznych nakazów prawnych.

Unia Europejska podjęła szereg kroków w celu rozróżnienia relacji z Izraelem a bezprawnymi osiedlami. W 2012 r. Rada do Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej potwierdziła, że wszystkie umowy z Izraelem muszą jednoznacznie i jasno wskazywać na brak ich zastosowania w relacjach do  obszarów okupowanych od 1967 r. W 2013 r. Komisja Europejska wydała komplet wytycznych określających parametry udziału Izraela w programach UE takich jak Horyzont2020 i zabroniła finansowania izraelskich firm działających w obszarze nielegalnych osiedli. To tylko niektóre z działań naprawczych UE mających na celu zapewnienie pewności prawnej i nieuznawania nielegalnych działań Izraela.

UE musi jednak działać dużo bardziej sumiennie, by wdrożyć swoje postanowienia. UE i jej państwa członkowskie nie opracowały jeszcze spójnej polityki i mechanizmu aktywnego wykrywania i korygowania kontaktów z izraelskimi podmiotami prowadzącymi bezprawne działania. Podczas gdy 18 państw członkowskich wydało ostrzeżenia dla firm z UE o  zagrożeniach związanych z prowadzeniem biznesu z podmiotami z nielegalnych osiedli, nadal nie ma to przełożenia na  wewnętrzne organy regulacyjne.

Zamiast tego, rewizja stosunków między UE a Izraelem w celu zapewnienia nieuznawania nielegalnych działań była fragmentaryczna. Jest wiele przypadków, gdzie brakuje implementacji unijnego prawa. W celu zapewnienia spójności i przejrzystości tych procesów UE powinna wykorzystać 50-tą rocznicę okupacji do przeprowadzenia kompleksowej oceny relacji z Izraelem i izraelskimi podmiotami, zgodnie z imperatywem nie uznawania nielegalnych działań, w oparciu o potrzebę zapewnienia pełnego oraz skutecznego wdrażanie prawa UE i głęboko zakorzenione zobowiązania UE do poszanowania prawa międzynarodowego.